خصوصیات
و عوارض بیماری نیوکاسل در شتر مرغ یک عدد از بیماری هایی که در صورت بروز، ضرر های سنگینی به صنعت پرورش طیور و از جمله صنعت رویش شترمرغ وارد می آورد . بیماری نیوکاسل می باشد . دلیل این بیماری از گروه پارامیکسوویروس ها بوده و تیپ 1 و2 آن منجر ساخت بیماری در شترمرغ می شود . فرم وخیم بیماری تمام جایگاه های سنی این پرنده را درگیر می کند .
علایم بالینی حیاتی این بیماری در شترمرغهای پرورشی نقاط متفاوت دنیا ونیز کشور‌ایران مشاهده و گزارش گردیده می باشد . بیماری نیوکاسل درمان ندارد و جهت پیشگیری ازآن باید واکسیناسیون مطلوب و به موقع مقابل این بیماری صورت گیرد .
مقدمه
بیماری نیوکاسل نخستین بیماری ویروسی میباشد که پیش از سال 1986 ، در شترمرغ مشاهده و گزارش گردیده میباشد . این بیماری دوچندان خطرناک هست و تمام جوجه های تفریخ شده مستعد درگیری با فرم خراب ( ولوونیک) آن می باشند .
باعث
شناسی برهان ایجاد بیماری ، ویروسی از مجموعه پارامیکسو ویروس ها و از خانواده پارامیکسو ویروس ها دربرگیرنده 9 جور ( از شماره 1-9 ) میباشند . پارامیکسو ویروس تیپ 1 و2 طیور به عنوان ادله بیماری از شترمرغ قطع گردیده میباشد ؛ ولی 1- pmv را ادله دارای اهمیت و مسبب تولید بیماری نیوکاسل در شترمرغ می دانند . این ویروس ، تک رشته ای و دارنده rna می باشد . درزیر میکروسکوپ الکترونی به شکل کروی یا حرفه ای مشاهده می شود . در‌صورتی‌که کروی باشد قطر آن nm 500-100 و درصورتی که حرفه ای باشد، پهنا آن حدود nm 100 میباشد .
این ویروس ممکن میباشد متمایل به دستگاه تنفس به احشاء و یا این که بافت عصبی باشد .
این بیماری به شدت واگیرداربوده و در بخش اعظم ماکیان رخداد می افتد . در عین حال صاحب خانه های زیاد و زیاد متنوعی دارد . ویروس نیوکاسل می تواند از طیوران اهلی و نیز وحشی به شترمرغ انتقال یابد که سود آن اکثر زمان ها ساخت فرم عصبی بیماری به شکل تحت حاد تا مزمن می باشد .
این ویروس اکثر وقت ها جوجه شترمرغ های جوان و با سن کمتر از یک سال را ذیل تَأثیر قرار می دهد ولی نوع خراب آن می تواند پرنده های بالغ را نیز سرگرم ساخته و تلف کند .
مدل های مختلف ویروس نیوکاسل بر پایه شدت بیماری زایی ، به سویه های لنتوونیک ، مزوونیک ( با اقتدار بیماری زایی متوسط ) و ولوونیک ( به شدت بیماری زا) طبقه بندی شده اند .
همینطور ویروس نیوکاسل با اعتنا به بضاعت ساخت بیماری در ماکیان در حالت آزمایشگاهی به 5 پاتوتیپ تقسیم می شود .
1- ویروس های ویسروتروپیک ولوونیک : صورت دوچندان حادی از بیماری را به وجود می آورند که هم پا با ضایعات همواراویک مشخص و معلوم در لوله گوارش است .
2- ویروس های نروترپیک ولوونیک : به دنبال تولید علایم عصبی وتنفسی منجر بروز مرگ ومیر بالایی می شوند .
3- ویروس های مزوونیک : باعث تولید علایم تنفسی و گاه عصبی، با مرگ ومیر تحت می شوند .
4- ویروس های لنتوونیک تنفسی : منجر تولید عفونت تنفسی خفیف یا ناآشکار می شوند .
5- ویروس های روده ای سوای نماد باعث ایجاد عفونت روده ای واضح می شوند . ذکراین نکته لازم میباشد که این مجموعه ها را باید تنها به تیتر یک راهنما در لحاظ گرفت . چون همیشه درجاتی از هم پوشانی (overlap) بین آنان وجود دارد و برخی از ویروس ها را نمی بضاعت و توان به راحتی در پاتوتیپ خاصی قرارداد . اما مطالعات دقیق و بیشتری در خصوص پرنده ها خانواده شتر مرغ مورد نیاز میباشد .
شیوع
مورد ها پاره ای از بروزبیماری نیوکاسل در گونه های گوناگون شترمرغ در گلشن وحش ها و سیرک ها گزارش شده است . البته در مزارع رویش این حیوان در سراسر عالم به خصوص در مزارعی که در قربت محل های پرورش و حفظ ماکیان تجارتی ( نظیر مرغداری های صنعتی و یا سنتی ) قرار دارا‌هستند . موارد زیادی از بروز اشکال متفاوت بیماری یار با تلفات اندک یا فراوان مشاهده گردیده می باشد .
گفته گردیده است که در یک همه گیری در یک‌سری سال گذشته در دور و بر تهران تعداد زیادی از پرنده ها بالغ یک گله تلف گردیده اند، دریک گزارش از چین علاوه بر علایم معمول نیوکاسل در شتر مرغ ، برای اولی بار مشاهده گردیده میباشد .
انتشار
راه و روش انتقال بیماری از پرنده دیگر، بستگی به گونه اعضایی داراست که ویروس در آن ها نشر می یابد . پرندگانی که فرم تنفسی بیماری را نشان می دهند، به احتمال دوچندان ویروس را در باطن آئروسل های موکوس به خارج می ریزند که ممکن میباشد بوسیله پرندگان مهم استنشاق شده و بیماری را در آنان ساخت کند .
گفته می شود در آب و هوای گرم و مرز و بوم های آفتاب خیز ، ویروس های مو جود در آئروسل ها به سرعت به وسیله اشعه فرابنفش روشنایی خورشید کشته می شوند . در نتیجه در این آب وهوا، انتقال توسط آئروسل ها به ندرت اتفاق می افتد .
ویروس هایی که اکثر زمان ها در باطن نشر می یابند ، ممکن می باشد با بلع مدفوع کثیف ( به طور بی واسطه یا از شیوه غدا یا این که آب آلوده به این مدفوع) و یا این که استنشاق ذرات عفونی کوچک حاصل از مدفوع کم آب ، توسط حیوان منتقل شوند . متأسفانه مدفوع ، ویروس را از تماس با اشعه فرابنفش خورشید مصون می دارد و ویروس می تواند در این محیط برای بازه زمانی طولانی زنده بماند . این ویروس توسط کفش ، جامه و وسایل کسانی که با پرنده در تماس هستند، انتقال می یابد . ویروس پرندگان وحشی نیز می توانند منابع شیوع عفونت باشند .
درصد تلفات با توجه به مورد ها اشاره شده در بالا، بسته به محل قرارگرفتن مزرعه و هم پهنا جغرافیایی منطقه ویروس در کل اندازه سود مندی محل ازآفتاب ، متغیر است؛ به طوری که در کشورهای آفریقایی حداکثر تلفات از 30 درصد تجاوز نمی کند . در حالی که درسایر بخش ها دنیا، در جوجه های با سن زیر چهار ماه حتی تلفات فراتر از 80 درصد نیز گزارش شده هست .
گفتنی میباشد با دقت به آزمایش های جدید فیس گرفته ، استنباط می شود که آستانه عفونت در شترمرغ ها بالاست و اندازه متعددی از استدلال عفونت زا برای تولید بیماری در این حیوان لازم هست . همچنین به لحاظ می رسد که با ارتقا سن شترمرغ ها، مقاومت آن ها نسبت به عفونت با دلیل مولد این بیماری دوچندان می شود .
در مجموع دارای اهمیت ترین علت ایجاد عفونت علاوه بر همجواری با مرکز ها پرورش ماکیان، انتقال بودن احتیاط شترمرغ های مریض و یا آلوده از مزرعه ای به مزرعه دیگر و یا این که از حیطه ای به منطقه دیگراست که نقش کلیدی را در تکثیر بیماری ایفا می نماید .